صوراسرافیل، نامه‌ی آزادی

در میان ده‌ها روزنامه‌ای که پس از برقراری مشروطیت در ایران منتشر شدند، صوراسرافیل نام و آوازه‌ای بی‌همانند یافت و به صورت یادگار ارزشمند مشروطیت ایران درآمد. نویسندگان این هفته‌نامه به نقد گسترده‌ی پدیده‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه‌ی خود پرداختند. هدف نقد آنان گذار از دایره‌ی عقب‌ماندگی و ساختن جامعه‌ای پیشرفته بر پایه‌ی عدالت اجتماعی بود. مقاله‌های اصلی صوراسرافیل زمینه‌ی فکری مشخصی داشتند و نویسندگان هفته‌نامه می‌خواستند علاوه بر نشان‌دادن عوارض عقب‌ماندگی، به ریشه‌های دشواری‌های اجتماعی پی ببرند.

این دفتر چند سرمقاله و مقاله‌ی کلیدی صوراسرافیل و ستون طنز «چرند پرند» را بررسی می‌کند و می‌کوشد به چند نکته پاسخ دهد: نویسندگان صوراسرافیل صحنه‌ی سیاست کشور را چگونه می‌دیدند؟ چه راه‌حلی برای مسئله‌ی ارضی ارائه کردند؟ از مقوله‌های حساس سنت و تجدد چگونه سخن گفتند؟ و کدام مکتب‌های فکری و سیاسی راهنمای آنان بود؟ امید می‌رود که بررسی تاریخی این موارد بتواند چشم‌اندازی بر اندیشه‌های رایج در نخستین انقلاب سده‌ی بیستم ایران بگشاید.